BENG is oude wijn in nieuwe zakken

2 februari 2021

Er is in de bouw heel wat om te doen: energieprestaties van gebouwen. Er ligt en lag een grote druk op de bouw om toe te werken naar energieneutrale gebouwen. De energieprestatie van nieuwe gebouwen wordt sinds 1995 uitgedrukt in een energieprestatiecoëfficiënt (EPC). Hoe lager de EPC, hoe energiezuiniger een gebouw is. Vanaf 1 januari 2021 moeten alle nieuwe gebouwen in Nederland een ‘Bijna Energie Neutraal Gebouw’ zijn: BENG dus.

In eerste instantie lijkt BENG iets totaal anders te zijn. Waar EPC één score toont, moeten gebouwen nu aan drie BENG-eisen voldoen: maximale energiebehoefte, maximaal primair fossiel energiegebruik en minimaal aandeel hernieuwbaar op te wekken energie. Wie de richtlijnen beter bestudeert, kan maar één ding concluderen: BENG is oude wijn in nieuwe zakken.

BENG-eisen weinig ambitieus

Het mooie van EPC was dat elke bouwondernemer, groot en klein, elk jaar bezig was om de norm te verleggen. Hoe kunnen we het volgend jaar weer beter doen dan nu? Dat leidde tot investeringen en innovaties. Precies wat nodig is om toe te werken naar energieneutrale gebouwen. De BENG-eisen blijken een stuk minder ambitieus dan aanvankelijk was voorgenomen. De voorgenomen BENG-eisen, die werden gepresenteerd in 2015, waren een stuk strenger dan de huidige BENG-eisen. In 2018 zijn de BENG-eisen namelijk versoepeld. Dit heeft ervoor gezorgd dat de bouw wat betreft richtlijnen teruggeworpen is in de tijd. Een voorbeeld: sinds 1 juli 2018 worden nieuwbouwwoningen niet meer aangesloten op aardgas. Het belangrijkste alternatief voor de gasketel is de warmtepomp en een daarbij goed geïsoleerde woning. Als we kijken naar de BENG-eisen, zien we dat er minder aandacht is voor isolatie. De BENG-eisen zijn soepeler dan de EPC-eisen. Dat kan betekenen dat we in plaats van besparen, juist meer CO2 gaan uitstoten. Dat lijkt mij allesbehalve een goede ontwikkeling.

Winnaars van de toekomst

Het idee om BENG in te voeren is op zich niet slecht. Het lijkt bijvoorbeeld makkelijker uit te leggen aan consumenten. Maar de eisen die gesteld worden maken dat energie-ambities op de achtergrond raken. Zeker nu het woningtekort alle aandacht krijgt. Bouwers zijn vooral bezig met het snel kunnen realiseren van de vraag. Met EPC zagen we nog bereidheid tot experimenten in de bouw met als doel meer de energieneutrale gebouwen te realiseren. Als richtlijnen strakker zijn, zit er meer druk op noodzakelijke vernieuwing. Nu zijn we met ontwikkelingen afhankelijk geworden van de bereidheid, innovaties en actie van bouwondernemers. Van één ding ben ik overtuigd: de ondernemers die ondanks versoepelingen bereid zijn te blijven innoveren zijn de winnaars van de toekomst.

Sake van der Wal, aanjager samenwerking en innovatie